Willem Frederik Einthoven

Ir. Willem Frederik Einthoven wordt op 17 juli 1893 in Zoeterwoude geboren in een hooggeleerd nest. Zijn vader is prof. dr. Willem Einthoven, die in 1924 de Nobelprijs krijgt voor de uitvinding van de methode waarmee het elektrocardiogram kon worden ontwikkeld. Hijzelf trouwt in 1925 met Ir. Elisabeth Cornelia Zeeman, de tweede vrouwelijke bouwkundig ingenieur in ons land, wier vader hoogleraar wis- en natuurkunde was in Leiden. Huwelijksgast is prof. dr. H.A. Lorentz, ook al Nobelprijswinnaar, grondlegger van de elektronentheorie, en correspondentievriend is Albert Einstein.

Einthoven studeert in 1924 af als elektrotechnisch ingenieur. Hij heeft er dan al vijf jaar in Nederlands Oost Indië opzitten, tegenwoordig Indonesië, waar hij heeft meegewerkt aan de langste radiotelegrafieverbinding ter wereld, tussen Kootwijk en Bandoeng. In 1927 vertrekt hij opnieuw naar Bandoeng, nu met zijn vrouw en oudste dochter, waar hij hoofd wordt van het PTT Laboratorium aldaar. De PTT was de voorloper van KPN en zorgde onder meer voor de radioverbindingen. In Bandoeng worden nog drie kinderen geboren.

Ir. Einthoven verricht veel en baanbrekend werk voor de PTT. In 1934 ontvangt hij de ‘Bosscha Medaille’ als degene die zich in de afgelopen periode in Indië het meest verdienstelijk heeft gemaakt op technisch gebied. In 1938 is hij hoofd van de Nederlands Indische delegatie bij de ‘Internationale Conferentie betreffende de Verre Berichtgeving’ in Caïro, waar hij bij koning Faroek van diens gouden borden eet. Hij is dan hoofdingenieur. En in 1941, als het in Europa al oorlog is, komt de kroon op zijn werk: hij wordt door Koningin Wilhelmina benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

Ir. W.F. Einthoven.

Oorlog met Japan en deportatie naar Tokio  

Ir. W.F. Einthoven (tweede van links), tijdens zijn bezoek aan Egypte, in 1938.

Begin 1942 raakt ook Nederlands Oost Indië in de oorlog betrokken. Het land wordt bezet door de Japanners. Alle Nederlanders worden geïnterneerd. Een klein deel van hen wordt overgebracht naar Japan waar ze in havens, fabrieken en kolenmijnen moeten werken of waar gebruik wordt gemaakt van hun wetenschappelijke kennis.

Om deze laatste reden wordt de hoofdingenieur met zijn gezin naar Tokio overgebracht. Hij moet daar samen met andere Nederlandse ingenieurs onder primitieve omstandigheden in een klein laboratorium werken aan een testapparaat voor radiobuizen. Door ondervoeding is hij ernstig verzwakt. Einthoven raakt uitgeput door het zware ‘woon-werkverkeer’ tussen kamp en laboratorium: anderhalf uur heen, een stuk per tram, een stuk per trein, daarna nog een eind lopen of eigenlijk klimmen, en aan het einde van de dag weer dezelfde weg terug, zes dagen per week, en dat alles in een extreem strenge winter. Hij vat kou, krijgt griep, hoge koorts, en medische hulp ontbreekt. Op 15 februari 1945 overlijdt de 51-jarige Willem Frederik Einthoven aan acute longontsteking.

Laatste rustplaats in familiegraf  

Zijn stoffelijk overschot wordt gecremeerd, zoals dat met alle doden in Tokio gebeurt. Na de oorlog neemt zijn weduwe de urn met de asresten mee naar Nederland. Zij wordt op 50-jarige leeftijd wiskundelerares aan het Kennemer Lyceum in Haarlem. In 1955 laat zij Willem Frederik’s urn bijzetten in het graf van zijn vader, bij het Groene Kerkje.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Links: de grafzerk van Nobelprijswinnaar Willem Einthoven (bovenaan) en de in Japan aan uitputting overleden Willem Frederik Einthoven (onderaan).